CÁ LỘI, ĐÚNG HAY SAI?

Suối Ba Hồ trong veo, và nhiều cá. Trong ảnh không phải là hồ tại Suối Ba Hồ mà là một con sông nhỏ được hình thành từ dòng chảy  các hồ 1,2,3. Các cháu đã tranh thủ thời gian ngay khi vừa tới điểm xuất phát vào hồ, chụp hình cá lội (chú thích trong ảnh).

Tuy nhiên có bạn phản ứng, rằng viết cá lội là sai, mà là cá bơi mới đúng. Theo bạn, viết cá lội là đúng hay sai?

Từ điển tiếng Việt của tác giả Minh Tâm, Thanh Nghi, Xuân Lâm (1998), ghi:
Bơi: Lấy tay chân đạp trong nước đưa mình đi, lội chỗ nước sâu.
Lội: Đi qua chỗ nước cạn
Như vậy lội dùng trong trường hợp nước cạn, trong khi bơi còn bao hàm lội chỗ nước sâu.

Bơi lội là một từ ghép đẳng lập.

Nước suối  chảy xuống tạo thành con sông nhỏ nhắn, trong veo vẻo, nhìn xuống ta thấy rõ từng đàn cá nhởn nhơ. Nếu nước sâu làm sao thấy cá để chụp hình.

Nhân tiện tôi xin trích đăng  những câu có  từ Cá mở đầu  trong "Từ điển Thành Ngữ Tục Ngữ Ca Dao Việt Nam" của tác giả Việt Chương xuất bản năm 2003 như sau:

Cá ao ai vào ao ta, ta được

Cá biển chim ngàn

Cá buồn cá lội thung thăng
Người buồn người biết đãi đằng cùng ai
Phương Đông chưa rạng sao mai
Đồng hồ chưa cạn biết ai bạn cùng

Cá cả, lợn lớn

Cá chẳng ăn mồi câu khó quặc

Cá chậu, chim lồng

Cá chuối đắm đuối vì con

Cá đã cắn câu

Cá đầu, cau cuối

Cá đối bằng đầu

Cá hóa long

Cá kể đầu, rau kể mớ

cá khô gặp nước

Cá không ăn câu chê rằng con cá dại
Cá mắc câu rồi lại nói tại cá tham ăn

Cá không ăn muối cá thối
Người không ăn lời người hư

Cá không ăn muối cá ươn
Con cãi cha mẹ trăm đường con hư

Cá lẹp mà kẹp rau mương
Ông ăn lớn miếng bà trường mắt lên

 Cá lên khỏi nước cá khô
Làm thân con gái lõa lồ ai khen

Cá lên trên thớt hết nhớt con cá khô
Gặp gái không ghẹo trai khờ gái chê

Cá lội trong thung cá vùng cá vẫy
Chuột kia mắc bẫy bởi ống tre khô
Em nghe anh có vợ bé nơi mô
Núi sơn lâm em phá thành hồ anh coi

Cá lớn nuốt cá bé

Cá Lý Ngư sầu tư biếng lội
Chim trong rừng sầu cội biếng ăn
Anh thương em nhiều nỗi long đong
Con thơ tay bế tay bồng
Muốn vô chắp nối em bằng lòng hay không?

Cá mè một lứa

Cá nằm trốc thớt
(Cá nằm trên thớt)

Cá nước duyên ưa

Cá rô ăn móng trong bùn
Biết đâu nhân hậu chỉ dùm cho em

Cá sầu ai cá chẳng quạt đuôi
Như lan sầu huệ như tôi sầu mình

Cá sống vì nước

Cá thia quen chậu, chồn đèn quen hang

Cá trê chui ống


Mời các bạn nghe hai bài dân ca có CÁ LỘI

                                            Ca khúc: Hoa thơm bướm lượn (Thanh Mai)

 Ca khúc: Cá lội đồng xanh(NSUT Bích Liên)

Trong ca dao, tục ngữ, thơ ca và âm nhạc, hình ảnh cá lội luôn đẹp và sinh động. Cho rằng cá không thể lội, cá chỉ bơi thì tôi thua.

NGUYỄN HỮU HIỆP